Grzyby są ważnym składnikiem diety już od czasów starożytnych. We Wschodnich cywilizacjach uważane są za oddzielną grupę żywności, podczas gdy w Zachodnich cywilizacjach uznaje się je za dodatek lub przyprawę.
Grzyb shiitake ulubiony w krajach azjatyckich jest też bardzo popularny w USA, roczna produkcja 2,76 mln funtów. Smak shiitake opisywany jako intensywny, specyficzny, jest o wiele bardziej ceniony niż innych grzybów z tego gatunku, co powoduje duże zapotrzebowanie na shiitake. Smak ten shiitake zawdzięcza składnikom tj. siarce i lentinianowi. Zostaje on uwydatniony poprzez duszenie grzyba w trakcie przyrządzania.
Oprócz wartości smakowych, grzyby te uważane są za bardzo pożywne z uwagi na dużą zawartość protein, błonnika, witamin i minerałów .
Analiza porównawcza wartości odżywczych
Przeciętnie, świeże grzyby zawierają około 90% wilgotności, a suszone około 10-12 %.Wilgotność danego gatunku zależy od czynników środowiskowych tj. temperatury, wilgotności powietrza w trakcie wegetacji i przechowywania, a także od ilości wody metabolicznej produkowanej i wydzielanej w czasie przechowywania. Świeże grzyby zawierają około 1/10 ilości danych składników zawartych w grzybach suszonych. Z powodu dużej zawartości wody w grzybach surowych, muszą być one spożywane w dużych ilościach, aby zapewnić niezbędne składniki odżywcze w diecie.
Białko
Najwięcej protein grzyb zawiera w trakcie rozwoju. Grzyb suszony zawiera od 4-44 % protein. Grzyby zawierają też duże ilości azotu nieproteinowego w formie chityny. Ilość protein jest podobna do tej znajdującej się w warzywach, ryżu czy zbożu.
Aminokwasy
Grzyby zawierają średnio około 25-40 % aminokwasów. Grzyby ogólnie zawierają dużo lizyny i lencyny, natomiast brak jest tych składników w owsiankach, płatkach kukurydzianych itp. Całkowita zawartość aminokwasów w shiitake wynosi 32 % , z tego kwas glutaminowy stanowi aż 25% .Dodatkowo shiitake (w odróżnieniu od innych grzybów) zawiera siarkę.
Tłuszcze
W grzybach suszonych jest od mniej niż 1 % do 20 % tłuszczu, średnio 2-8 %, świeże shiitake zawiera około 1,2-8 % tłuszczu. Zasadnicze kwasy tłuszczowe to 54-76% całkowitych ilości kwasu tłuszczowego zawartego w shiitake.
Błonnik i węglowodanyŚwieże grzyby zawierają około 51-88 % węglowodanów i 4-20 % białka; suszone od 43-78 % węglowodanów. Shiitake zawiera 7,3 - 8 % chityny, a całkowita ilość błonnika żywieniowego-przyswajalnego wynosi 37,5 %. Duża zawartość błonnika jest ważna w zapobieganiu rakowi jelita grubego, cukrzycy i chorobie wieńcowej.
Witaminy
Grzyby są źródłem wielu witamin:
- Tiaminy
- Ryboflawiny
- Niacyny biotyny
- Witaminy C
- Witaminy A
- Witaminy D
- B-karotenu.
Shiitake zawiera 7.8 mg/100g tiaminy,
4.9 mg/100g ryboflawiny.
54.9mg /100g niacyny,
9.4mg /100g witaminy C ( 100g grzyba suszonego ),
prowitaminę D-3 0.06-0.27 % suszonego surowca.
Witamina B12 jest poddana syntezie wyłącznie przez bakterie i grzyby, a nie jest dostępna w warzywach.
W trakcie badań wykryto obecność witamin w gotowanym shiitake ( 83 % wilgotności ):
Mg/100g
- Tiamina 0.04
- Ryboflawina 0.17
- Niacyna 1.5
- Witamina C 0.3
W grzybach shiitake suszonych ( 9.5% wilgotności ) było:
W mg/100g
- Tiamina 0.3
- Ryboflawina 1.3
- Niacyna 14
- Witamina C 3.5
Minerały
Wg badań Chang i Miles (1989 ) główne minerały zawarte w shiitake to:
- Potas
- Fosfor
- Sód
- Wapń
- Magnez
- Żelazo
- Miedź
- Cynk
- Mangan
- Kobalt
W surowych grzybach wykryto mało sodu i żelaza, ale za to dużo wapnia i manganu.
Natomiast w suszonych grzybach wykryto obecność 6 minerałów:
w mg/100g ( 9.5 % wilgotność )
- Wapń 11
- Żelazo 1.72
- Magnez 132
- Fosfor 294
- Potas 1534
- Sod 13
PODSUMOWANIE
Zawartość odżywcza:
- Proteiny 13.4-17.5 ( %suszonej wagi )
- Węglowodany 67.5-78.0 (suszonej wagi )
- Tłuszcze 4.9-8.0 ( % suszonej wagi )
- Błonnik 7.3-8.0 ( % suszonej wagi )
- Energia 387-392 kcal